మన మెదడులో అద్భుతమైన మార్పులు: రెండు కళ్ళతో చూసే శక్తి ఎలా వస్తుంది?
అందరికీ నమస్కారం! ఈ రోజు మనం మన మెదడులో జరిగే ఒక అద్భుతమైన విషయం గురించి తెలుసుకుందాం. మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా, మనకు రెండు కళ్ళు ఎలా ఉన్నాయి? ఈ రెండు కళ్ళతో మనం ప్రపంచాన్ని ఎంత స్పష్టంగా, లోతుగా చూడగలుగుతున్నాం? ఇది ఎలా సాధ్యమవుతుంది? MIT (Massachusetts Institute of Technology) లోని శాస్త్రవేత్తలు ఈ రహస్యాన్ని ఛేదించారు. వారు 2025 జూలై 15న “Connect or reject: Extensive rewiring builds binocular vision in the brain” అనే ఒక అద్భుతమైన పరిశోధనను ప్రచురించారు. దీని గురించి మనం సులభమైన భాషలో తెలుసుకుందాం.
Binocular Vision అంటే ఏమిటి?
సాధారణంగా, మనం “Binocular Vision” అంటే రెండు కళ్ళతో చూడటం అని అనుకుంటాం. కానీ సైంటిస్టుల భాషలో, ఇది కొంచెం క్లిష్టమైనది. మన రెండు కళ్ళు ఒకే వస్తువును వేర్వేరు కోణాల నుండి చూస్తాయి. ఆ రెండు చిత్రాలను మన మెదడు కలిపి, ఒకే స్పష్టమైన, లోతైన చిత్రంగా మారుస్తుంది. దీనినే Binocular Vision అంటారు. దీనివల్ల మనం వస్తువుల దూరాన్ని, ఆకారాన్ని, లోతును కూడా సరిగ్గా అంచనా వేయగలుగుతాం. ఉదాహరణకు, బంతిని పట్టుకునేటప్పుడు, కారు నడిపేటప్పుడు, లేదా మెట్లు ఎక్కేటప్పుడు ఈ Binocular Vision మనకు చాలా ఉపయోగపడుతుంది.
మెదడులో జరిగే మార్పులు: ఒక అద్భుతమైన కథ
MIT శాస్త్రవేత్తలు, మన పుట్టుక నుండి బాల్యం వరకు మెదడులో జరిగే మార్పులను చాలా జాగ్రత్తగా పరిశీలించారు. వారు ముఖ్యంగా, కళ్ళ నుండి మెదడుకు వచ్చే సమాచారాన్ని మెదడు ఎలా స్వీకరిస్తుంది, ఎలా అర్థం చేసుకుంటుంది అనే దానిపై దృష్టి పెట్టారు.
- కనెక్షన్లు ఏర్పరచుకోవడం: చిన్నతనంలో, మన మెదడులో కొత్త కొత్త కనెక్షన్లు ఏర్పడుతుంటాయి. ఇవి ఒక నెట్‌వర్క్ లాంటివి. కళ్ళ నుండి వచ్చే సమాచారం మెదడులోని వివిధ భాగాలకు చేరడానికి ఈ కనెక్షన్లు సహాయపడతాయి.
- “కనెక్ట్ లేదా రిజెక్ట్” (Connect or Reject) సూత్రం: శాస్త్రవేత్తలు కనుగొన్నది ఏమిటంటే, మెదడులో కళ్ళ నుండి వచ్చే సమాచారం కోసం కొన్ని “సమాచార మార్గాలు” (pathways) ఉంటాయి. ఈ మార్గాలు చాలా ముఖ్యం. ఏ సమాచారం మనకు ఉపయోగపడుతుందో, ఏది అనవసరమో మెదడు నిర్ణయిస్తుంది.
- కనెక్ట్: రెండు కళ్ళ నుండి వచ్చే సమాచారం సరిగ్గా, సమన్వయంతో ఉన్నప్పుడు, ఆ సమాచార మార్గాలను మెదడు బలపరుస్తుంది. అంటే, ఆ కనెక్షన్లు ఇంకా గట్టిగా, వేగంగా మారతాయి. దీనివల్ల మనం స్పష్టంగా చూడగలుగుతాం.
- రిజెక్ట్: ఒకవేళ ఒక కన్ను సరిగ్గా పనిచేయకపోయినా, లేదా రెండు కళ్ళ నుండి వచ్చే సమాచారం గందరగోళంగా ఉన్నా, ఆ అనవసరమైన కనెక్షన్లను మెదడు బలహీనపరిచి, చివరికి తొలగించివేస్తుంది. దీనివల్ల, మెదడు అనవసరమైన సమాచారంతో నిండిపోకుండా, ఉపయోగపడే సమాచారంపైనే దృష్టి పెడుతుంది.
- మెదడు యొక్క “రీవైరింగ్”: ఈ ప్రక్రియను “రీవైరింగ్” అని అంటారు. అంటే, మెదడు తన సొంత నిర్మాణాన్ని, పనితీరును మార్చుకుంటూ, మనకు అవసరమైన విధంగా తయారుచేసుకుంటుంది. ఇది ఒక బిల్డింగ్ కట్టినప్పుడు, కొన్ని గోడలను మార్చడం, కొత్త గదులు కట్టడం లాంటిది. మన మెదడు కూడా సరిగ్గా అలాగే, మనం ప్రపంచాన్ని చూడటానికి వీలుగా తనను తాను మార్చుకుంటుంది.
ఈ పరిశోధన ఎందుకు ముఖ్యం?
ఈ పరిశోధన మనకు చాలా విషయాలు నేర్పుతుంది:
- పిల్లల ఎదుగుదల: పుట్టినప్పుడు పిల్లలు స్పష్టంగా చూడలేరు. వారి మెదడు, కళ్ళతో పాటు, క్రమంగా ప్రపంచాన్ని చూడటం నేర్చుకుంటుంది. ఈ “రీవైరింగ్” ప్రక్రియ ద్వారానే వారు వస్తువులను, మనుషులను, రంగులను గుర్తించగలుగుతారు.
- దృష్టి లోపాలు: కొందరు పిల్లలకు దృష్టి లోపాలు ఉంటాయి. ఈ పరిశోధన ద్వారా, దృష్టి లోపాలు ఎందుకు వస్తాయి, వాటిని ఎలా సరిచేయవచ్చు అనేదానిపై కొత్త ఆలోచనలు వస్తాయి. మెదడులోని ఈ “కనెక్ట్ లేదా రిజెక్ట్” సూత్రాన్ని అర్థం చేసుకోవడం ద్వారా, మనం దృష్టి లోపాలను చిన్న వయసులోనే గుర్తించి, సరిచేయడానికి ప్రయత్నించవచ్చు.
- సైన్స్ అంటేనే ఆసక్తి: మన మెదడు ఎంత అద్భుతమైందో, అది ఎలా పనిచేస్తుందో తెలుసుకోవడం చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంటుంది. సైన్స్ అనేది కేవలం పుస్తకాల్లో ఉండేది కాదు, మన చుట్టూ, మనలోనే జరిగే అద్భుతాలను తెలుసుకోవడమే సైన్స్.
ముగింపు:
MIT శాస్త్రవేత్తల ఈ పరిశోధన, మన రెండు కళ్ళతో చూసే శక్తి వెనుక ఉన్న అద్భుతమైన మెదడు పనితీరును వివరిస్తుంది. మన మెదడు నిరంతరం నేర్చుకుంటూ, తనను తాను మార్చుకుంటూ, మనల్ని మెరుగైన వ్యక్తులుగా మారుస్తుంది. ఈ విషయాన్ని తెలుసుకుంటే, సైన్స్ పట్ల మీకు కూడా ఆసక్తి పెరుగుతుందని ఆశిస్తున్నాను. సైన్స్ అనేది ఎప్పుడూ ఆశ్చర్యకరమైన విషయాలను వెలికితీస్తూనే ఉంటుంది!
Connect or reject: Extensive rewiring builds binocular vision in the brain
AI వార్తలను అందించింది.
Google Gemini నుండి ప్రతిస్పందనను పొందడానికి ఈ క్రింది ప్రశ్నను ఉపయోగించారు:
2025-07-15 20:25 న, Massachusetts Institute of Technology ‘Connect or reject: Extensive rewiring builds binocular vision in the brain’ను ప్రచురించారు. దయచేసి సంబంధిత సమాచారంతో కూడిన వివరణాత్మక వ్యాసం రాయండి, ఇది పిల్లలు మరియు విద్యార్థులు అర్థం చేసుకోగల సరళమైన భాషలో ఉండాలి, తద్వారా ఎక్కువ మంది పిల్లలు సైన్స్ పట్ల ఆసక్తి పెంచుకుంటారు. దయచేసి తెలుగులో మాత్రమే వ్యాసం అందించండి.